Granny squares

Granny squares, het ontstaan

Je houd ervan of je houd er niet van: Granny squares.. Als haak liefhebber heb je ze vast al wel eens gehaakt. In de juiste kleurcombinatie zijn ze echt prachtig! Zelf heb ik al menig vierkant gehaakt, zie o.a mijn gehaakte vest hier onder.. Wat ik fijn vind aan het haken van Granny squares, is dat elk vierkantje een project op zich zelf is.. Zo word het nooit saai om te haken!

De eerste designs waren kleurige vierkantjes met een zwarte rand erom heen. Ook wel Afghans genoemd. Ze zijn zeker al een eeuw geleden ontstaan!

In het Engelse boek "The art of crocheting" (1891!) word er al over gesproken. Er werden voornamelijk baby dekentjes  en vloerkleden mee gemaakt. Waarschijnlijk werden de vierkantjes al voor de Victoriaanse tijd gemaakt, maar dit is een van de  eerste vermelding ervan.

In het boek:"Victorian crochet "by Weldon and company (een verzameling van haakpatronen uit de 19e eeuw, en opnieuw uitgegeven in 1974) staat helemaal achterin een gravure (niet eens een duidelijke tekening) van een haak patroon voor 'patchwork squares'..  Nu de welbekende Granny square.. En dat is niet zo gek, want al die vierkantjes bij elkaar lijken op een patchwork deken, een term uit het quilten.

Waar komt de Granny square vandaan?

De Amerikaanse kolonisten brachten hun gewoontes en gebruiken mee. Zo ook het handwerken en het haken.

Omdat garen schaars was, werden vrouwen haast wel gedwongen om creatief zijn, en zo werden er oude sokken en truien of wat er ook maar voor handen was, hergebruikt. Het bruikbare garen van deze restjes werd vervolgens gehaakt in kleine kleurrijke vierkantjes. Deze werden vervolgens weer aan elkaar genaaid en zo ontstond er een nieuwe deken. De oudere dames (oma's) zetten deze vierkantjes in elkaar en hoefden dus niet meer uren achter een aan de handen arbeid. Zo is de term Granny squares ontstaan.

In Europa werd het eerst Amerikaans haken genoemd. Tijdens de grote depressie (1929-1939) zie je weer dat het haken toeneemt en ook het maken van de Granny square, want je kunt ze heel makkelijk haken van restjes garen!

In de jaren '70, in de hippie periode kreeg het een enorme opleving! Ben je in die tijd geboren, dan heb je ze vast wel eens gedragen.. Je ontkwam er niet aan! Sommige huizen werden er compleet mee versierd

Laatst ving ik een leuk verhaal op in de breiwinkel waar ik wel eens kom in Groningen,  namelijk dat de term Granny square is bedacht, omdat dames op hoge leeftijd vroeger niet meer aan grote projecten begonnen. In plaats daarvan haakten ze kleine projecten, want ze wisten niet hoelang ze nog te leven hadden om het af te maken..

En het grappige is, mijn oma breid net zo! Ik was laatst bij haar en neem altijd wel een breiwerkje mee, dus oma ook aan de brei.. Ze breid baby dekens voor het goede doel. Dat doet ze met vierkanten breien. Een stuk of 4 tot 5  in 1 lange strook, en elk vierkant heeft zijn eigen patroon die ze dan zelf bedenkt. Ik moest er gelijk aan denken nu ik dit schrijf.

Nog steeds hip

Nu is het maken en haken van Granny squares niet meer weg te denken in de handwerk wereld! Je kunt er alles mee op pimpen en opleuken! Of gewoon een mooie deken maken met restjes die je nog hebt liggen.. Ben je toch weer duurzaam bezig!

Zelfs op de catwalk zie je het zo af en toe.. In 2017 had het weer een hele opleving!  Merken als Dolce en Gabbana, House of Holland en Paul Smith.  Allerlei creaties werden er getoond voor mannen en vrouwen.

Hoe haak ik een Granny square?

Je kan een Granny square haken met 1 kleur of met meerdere kleuren. Zie ook bovenaan deze blog. De Granny square hieronder beschreven is een traditionele Granny square. Het is mogelijk om elke toer met een andere kleur te haken. Zelf vind ik haken op naald 3,5 voor een Granny square het prettigst, maar het is helemaal aan jou om de juiste naald daarvoor te kiezen, ongeacht de garen dikte.

Begin: Bepaal de basiskleur. Haak 4 lossen en sluit de ring met een halve vaste.

Toer 1: Haak 3 lossen (telt als 1 stokje) Haak daarna nog 2 stokjes in de ring. Haak 2 lossen. *Haak 3 stokjes in de ring, 2 lossen*  Herhaal vanaf * nog 2 maal. Sluit met een halve vaste in de bovenkant van de eerst gehaakte lossen.

Toer 2: Haak 3 (keer) lossen, draai je werk om, 2 stokjes, 2 losse, 3 stokjes in de zelfde lus (je gaat nu de bocht om zeg maar)  *1 losse, 3 stokjes, 2 losse, 3 stokjes in dezelfde lus. Herhaal vanaf * nog 2 maal, 1 losse, zet vast met een halve vaste. In de bovenkant van de eerste gehaakte lossen. Je hebt nu 8 groepjes ( clusters) gehaakt.

Toer 3: Haak 3 (keer) lossen, draai je werk om, 2 stokjes, 1 losse, 3 stokjes in de volgende lus, 2 lossen, 3 stokjes (in dezelfde lus) *1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes in de hoek, 2 lossen, 3 stokjes in dezelfde lus.* Herhaal vanaf * nog 2 maal. , sluit met een halve vaste in de bovenkant van de eerste gehaakte lossen. Je hebt nu 12 groepjes (clusters) gehaakt.

Toer 4: Haak 3 (keer) lossen, draai je werk om, 2 stokjes, 1 losse, 3 stokjes in de volgende lus, 2 lossen, 3 stokjes (in dezelfde hoek), *1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes in de volgende lus, 2 lossen, 3 stokjes (in dezelfde hoek)*.  Herhaal van * nog 2 keer. 1 losse, 3 stokjes, 1 losse en sluit met een halve vaste in de bovenkant van de eerste gehaakte lossen. Je hebt nu 16 groepjes (clusters) gehaakt.

Toer 5: Haak 3 (keer) lossen, draai je werk om, 2 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 3 stokjes in de volgende lus, 2 lossen, 3 stokjes (in dezelfde hoek), *1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes in de volgende lus, 2 lossen, 3 stokjes (in dezelfde hoek)*. Herhaal vanaf * nog 2 maal. 1 losse, 3 stokjes, 1 losse. Sluit met een halve vaste in de bovenkant van de eerste gehaakte lossen. Je hebt nu 20 groepjes met clusters gehaakt.

Toer 6: Haak 3 (keer) lossen, draai je werk om, 2 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes in de volgende lus, 2 lossen, 3 stokjes (in dezelfde hoek), *1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes in de volgende lus, 2 lossen, 3 stokjes (in dezelfde hoek)* Herhaal vanaf * nog twee maal. 1 losse, 3 stokjes, 1 losse, 3 stokjes, 1 losse. Sluit met een halve vaste in de bovenkant van de eerste gehaakte lossen. Je hebt nu 24 groepjes (clusters) gehaakt. Breek het garen en hecht af.

* een keer losse is niets anders dan  een hulp steek. Deze haak je om bv op de volgende toer terug te haken.  Na de keer losse draai je je werk om. (telt in dit patroon als een stokje) Je haaknaald zit dan rechts en je haakwerk links. Haak verder volgens patroon.

Ook  zijn er tal van instructie video's te vinden op YouTube, en o.a. ook in de haak bijbel van Sarah Hazell of  de Granny haakbijbel van dezelfde auteur.

Hoe haak ik een Granny? Filmpje van Wolplein

Rest mij nog te zeggen: Heel veel haak plezier!