Wol en haar verschillende soorten

Wol soorten

Vaak staat er op het etiket van je bolletje wol wel waar je bolletje uit bestaat. Maar soms ook niet! Misschien is het een verrassing voor je, maar er zijn meerdere dieren die in je bolletje wol kunnen zitten. Laten we eens kijken welke soorten wol er zijn:

• Merinowol
• Schapenwol
• Scheerwol
• Lamswol
• Alpacawol
• Vicuna wol
• Kasjmier
• Angorawol
• Kamelen wol
• Jakwol
• Kattenwol

Misschien zie ik nog één over het hoofd. Laat het mij maar weten in een reactie hieronder.

Merinowol

Merino wol komt van het merino schaap. Een schapensoort dat voornamelijk voorkomt in Australië, Nieuw-Zeeland, Argentinië en Zuid-Afrika. Maar zijn oorsprong ligt in Spanje.

Merino wol wordt wereldwijd geroemd om zijn zachtheid, sterkte, ademend vermogen en temperatuur regulerende voordelen. Daarnaast is merino wol ook nog eens 100% natuurlijk, hernieuwbaar en biologisch afbreekbaar. Al deze mooie natuurlijke eigenschappen maken merino wol een uitermate comfortabel materiaal om te dragen. 

Mede daardoor is dit een populaire wol soort onder ons breisters! Maar het is wel een duurdere soort wol. Dat komt omdat men maar twee keer per jaar de wol kan 'oogsten'. Het haar van de merino schaap groeit namelijk niet zo snel.. Ondertussen lopen de kosten wel gewoon door. Denk aan onderdak en voedsel.

Dat merino wol bekend staat om zijn zachtheid weten we. Maar waarom is dat zo? Het is een wol die niet kriebelt. De vezeldikte van een goede merino wol bedraagt tussen de 17,5 en 20 micron. Elk getal boven de 28 gaat jeuken! Hoe hoger het micrometer getal hoe dikker de vezel.

De vezels van het merino schaap zijn tot wel 4x dunner zijn dan gewone schapen! En heel elastisch! Dat komt omdat de merino schaap in een warm klimaat leeft. Schapen in Nederland of nog hoger in het noorden van Europa, hebben een dikkere vezel. En hoe dikker, hoe stugger. Vergelijk maar eens wol uit bv Finland met merino wol.. Dat is heel anders van structuur, en levert ook heel ander breiwerk!

Een ander voordeel van merino wol is dat in de vacht van een merino schaap 10x meer vezels per vierkante centimeter zitten dan bij andere schapen rassen. Hoe meer wol , hoe beter!

Investeren in merino wol is een duurzame keuze. Een gebreid item gaat tot wel 5x langer mee dan een kledingstuk gemaakt van gewone wol! Ook past het uitstekend bij de 'Slow fashion' movement.

Schapenwol

Wol is een 100% natuurlijk product. Onbewerkte schapen wol is vettig, geurend en kan allerlei rommeltjes bevatten zoals grasresten en uitwerpselen. De kwaliteit en structuur van de wol hangt helemaal af van de leefomstandigheden van het schaap.

Maar waarom heeft een schaap wol? Net als bij de meeste dieren is het een beschermingslaag. Dieren met een vacht van wol leven vaak in gebieden waar ze een extra isolatie laagje nodig hebben om ze te beschermen tegen weersomstandigheden of ruig terrein.

Omdat de wol vezel zogenaamde 'schubben' bevat, komen hier makkelijker takjes, zaden en andere planten resten in terecht. Tijdens het verwerken van de wol gaat het meeste er al wel uit.

Wol is er in vele soorten en maten: Met en zonder krullen, fijn en grof, harig en minder harig. Die variatie leidt tot een groot aantal keuzemogelijkheden voor vilters, spinners en breisters.  De ene vacht leent zich namelijk meer voor geweven stoffen of een warme trui, van de andere vacht kun je het beste vilten hoeden en tassen maken. De vezeldikte van bv een Texelaar ligt tussen de 30 - 40 micron. (kriebel wol dus) Wol van bv een Flevolander schaap ligt tussen de 23 - 26 micron. Dit geldt ook voor het Shetland schaap.

Hoe stugger de wol hoe minder elastisch deze is. Daarom prikt wol ook met een hogere micron waarde zoals boven de 28.

Op zoek naar mooie kwaliteit (spin) wol in Nederland? Neem eens een kijkje bij Purewol!

Scheerwol

Scheer wol is eigenlijk hetzelfde als schapen wol. Het verschil zit hem in hoe de wol verkregen is. Zuivere scheerwol komt van levende schapen die hun eerste scheerbeurt krijgen. Het micron gehalte is gelijk aan dat van schapen wol.

Lamswol

Lamswol komt van een lam/schaap dat tussen de 7 en 9 maanden oud is. Dit is de eerst verkregen wol en daardoor heerlijk zacht, soepel, veerkrachtig en warm!

Lams wol heeft relatief korte vezels en is daardoor iets minder sterk dan gewone wol. De vezeldikte van lams wol is 25 micron.

Alpacawol

De wol van de Alpaca is tot wel 3x sterker dan dat van het schaap!  Dat komt omdat de wol vezel vrijwel hol is. De structuur aan de buitenkant is ook gladder dan die van het schaap. Alpacawol heeft één van de hoogste treksterktes van alle natuurlijke vezels. 

Alpaca wol irriteert veel minder op de blote huid dan wol van andere dieren. De vezel dikte bij Alpaca's ligt tussen de 15 - 40 micron. Hoe jonger het dier dat geschoren wordt hoe lager de micron waarde en hoe minder hij kriebelt!

Kleding en accessoires gemaakt van alpaca wol gaan lang mee! Omdat het een sterke vezel is slijt het bijna niet.  Daarom is het duurzaam in gebruik.

Wil je meer lezen over Alpaca's en hun wol? Lees dan deze blog!

Vicuña wol

Vicuña wol is een van de meest luxe en exclusieve wol ter wereld! Deze zeer fijne wol komt van de Vicuña. Het is een zoogdier dat verwant is aan de lama en de alpaca. Het dier leeft hoog in de bergen van het Andes gebergte in Bolivia en Peru. De Vicuña wol is gewild vanwege zijn extreme zachtheid en het vermogen om warmte goed vast te houden.

De vezeldikte van de Vicuña ligt tussen de 10 en 15 micron! De wol oogst van een volwassen dier bedraagt niet meer dan een halve kilo.

Lang yarns heeft Vicuña wol in hun collectie. Schrik niet ! Een bolletje wol kost maar liefst € 240,-! Om hier een trui mee te breien ben je ongeveer 16 bollen nodig..

Kasjmier

Kasjmier ook wel 'Cashmere' wordt gemaakt van de bijzondere kasjmiergeit, de Capra Hircus. Deze geit komt voor in Mongolie, Tibet en het Himalaya gebergte. Omdat het daar zo koud is, - 40 graden, produceert de geit heel dunne en zachte warme wol. 

In het voorjaar als de geit zijn vacht verliest, kan men gaan oogsten. De wol wordt gesorteerd op fijnheid. Hoe fijner de wol hoe beter de kwaliteit. En dat zie je wel aan de prijs van een trui van echte kasjmier! 

Wist je dat om 1 trui te maken van deze berggeit, er 6 gekamd moeten worden? Per geit is de oogst vaak maar 100 gram. Kasjmierwol heeft een vezeldikte van ca. 13,5 tot 20 micron, en is erg fijn om zo op de huid te dragen!

Angorawol

Er doen zich verschrikkelijke verhalen de ronde over angora wol. En dat is niet gek als je weet hoe ze aan deze wol komen.. Maar eerst over de wol zelf.

Angora wol komt van het Angora konijn. Dit is een konijnensoort met een lange warme vacht, die om de 4 maanden ruien. Het is noodzakelijk om het konijn zo nu en dan van zijn vacht te ontdoen, anders gaat deze namelijk erg klitten. Ook kan het konijn zijn eigen vacht niet verteren, zoals dat bij katten het geval is. Het vormt zich dan tot een bal in zijn maag.

De wol is zeer geschikt om mee te vilten, maar ook geliefd in breiwerk en truien. Angora wol heeft een pluizig effect, en word vaak samen met een tweede draad mee gebreid. Door de aparte celstructuur van het haar, is angora wol tot wel 8x warmer dan schapen wol! Angora wol heeft een vezeldikte van 12 - 16 micron.

De beste wol van het konijn zit bovenop en aan de achterkant. De tweede keus zit aan de hals en de buik. De wol van dit beest wordt ook wel aangezien als bont. Het meeste angora wol wordt geproduceerd in China, in enorme fokkerijen. Hier word het beestje met de hand geplukt, wat ontzettend pijnlijk en naar is om te zien. Ik zal hier daarom ook geen foto plaatsen van een net geplukt konijn.

De Amerikaanse dierenrechtenorganisatie PETA (People for the Ethical Treatment of Animals) maakte met een verborgen camera beelden in Chinese fabrieken waar angorakonijnen letterlijk werden leeggeplukt. De haren zouden later gebruikt worden voor het maken van wollen kleding, die onder andere bij kledingketen zoals H&M en C&A in de rekken hing.

Daarom zijn sinds de bekendmaking in 2013 de meeste grote merken gestopt met het verwerken van angorawol in hun kleding. Wil je wel diervriendelijke angora wol? Dat kan!

Met name in Frankrijk zijn goede en kleinschalige konijnenfokkerijen te vinden. Hier wordt het konijn geknipt, ipv geplukt. Wist je dat het garen merk Fonty prachtige ecologische en diervriendelijke angorawol in hun collectie heeft? Met maar liefst 49 kleuren bieden zij een ruime keus aan! Ook fijn om te weten: Het garen merk kan aantonen met een speciaal certificaat dat de dieren juist behandeld worden.

Kamelenwol

Kamelen hebben net als katten een dubbele vacht. Een donzige onderlaag en een stuggere bovenlaag. Omdat ze leven in de woestijn met temperaturen die overdag heet zijn en 's nachts behoorlijk koud, helpt hun vacht om die verschillen te reguleren. Het is warmer, zachter, ademend en lichter dan merino wol.

Wist je dat je van een volwassen kameel wel 8 - 10 kilo haar kunt oogsten? Dat gebeurt in hun rui periode. De kamelen worden geholpen in hun rui periode door nomaden die ze houden in kuddes. Door hun vacht te kammen in het voorjaar, verkrijgen ze de wol. Kamelen worden daarom niet geschoren. Kamelen wol is daarmee heel duurzaam!

Heb je bv allergieën? Dan is een kledingstuk gemaakt van kamelen wol heel geschikt! Het is namelijk hypoallergeen. Ook is het waterafstotend, neemt het geen geuren op, is licht van gewicht en slijtvast. De vezeldikte van kamelen haar is 12 - 19 micron.

Jakwol

Jak wol is zacht, soepel en héél warm. De wol wordt gemaakt van het fijne onderhaar van de jak, een Aziatische hooglandrund. De Jak komt voor in Mongolië en word in kuddes gehouden door de lokale nomaden. De dieren kunnen daar vrij rondlopen en grazen, wat de kwaliteit van de wol ten goede komt. De wol word niet geschoren, maar tijdens de rui uitgekamd. Hierdoor houd je mooie lange vezels. Jak wol is van nature bruin tot zwart gekleurd.

Jak wol is van nature zeer warm en uiterst geschikt voor mensen die niet tegen kriebel wol kunnen. Jak haar heeft een vezeldikte van ca. 15,5 – 22 micron. Wol van de Jak is zachter en sterker dan de meeste wol soorten. Ook is Jak wol kostbaar, net als dat geldt voor Kasjmier.

Kattenwol

Wist je dat je zelfs van de vacht van langharige katten wol kunt verkrijgen? Kattenhaar is licht van gewicht en vergelijkbaar met Angora haar. En ook nog eens heerlijk warm! 

Zelf heb ik van een witte Noorse boskat die er nu niet meer is, een streng wol laten spinnen. Zo heb ik altijd nog een aandenken. Helaas heb ik nog niets met het garen gedaan. Maar wie weet, komt er iets voorbij waarvan ik denk: Dit zou leuk zijn met die katten wol!

Hoe ik dat kattenhaar heb verzameld?

Bij elke kambeurt verzamelde ik het haar dat er goed uitzag. (Er mogen geen klitten inzitten, wat dat is niet te spinnen.) Na verloop van tijd had ik zo'n enorme bult verzameld, dat toen de kat is overleden, ik het haar heb weggebracht naar een spinster die er voor mij mooi garen van heeft gemaakt.

Antwoord op de vragen:

Welke wol kriebelt het meest?

Wol vezels variëren in dikte van 10 tot 40 micron. Hoe dunner de vezel, hoe minder hij kriebelt. De meeste mensen krijgen last van jeuk als de wol dikker is dan 28 micron. En dus wint hier het schaap.

Welk dier heeft de zachtste wol?

Vanwege de grote dichtheid per vierkante cm en de elasticiteit en fijne structuur van de wol, heeft het merino schaap de zachtste wol.

Welke wol kriebelt niet?

De fijne structuur en de lage micron waarde van Alpaca vezels geeft dat deze wol niet kriebelt. Alpaca wol staat hiermee op nummer!

Wat is de warmste wol?

Door de grote temperatuur verschillen op de hoogvlaktes in Mongolië, moet de vacht van de Jak hem goed beschermen tegen zowel koude als hitte. Hierdoor is wol van de Jak het warmst.